Cumalıkızık köyü güzide illerimizden biri olan Bursa ilinde bulunan adı köy olan ancak il merkezine pek de uzak olmayan ancak köy hayatının yaşanmaya devam edildiği gezilecek yerlerden biri.
Cumalıkızık köyü Türkiye’de gezilmesi gereken yerler arasında bir liste yapıldığında ilk ona girebilecek potansiyele sahip olmakla birlikte köyde yaşayanların misafirperverliği sayesinde kendi reklamını kendi yapar hale gelmiştir.
Dar sokakları, taş yolları, buram buram tarih kokan havası ve eskimeyen evleri ile Osmanlı’nın mirası bize Cumalıkızık Köyü. 700 yıllık geçmişine inat tarihi dokusundan hiçbir şey kaybetmeyen köy, 2014 yılında Unesco dünya mirası listesine girmiştir.
Uzun soluklu bir tatil yerine, hafta sonunu dolu dolu geçirmek isteyenler için tercih edilebilecek yerlerden biri olan Bursa ilimizin bir çok yerine giderek farklı dokuların içerisinde seyahat etme şansı bulabilirsiniz. Bunlardan en eskisi olan Cumalıkızık Köyü’ne ise şehir merkezinden kısa bir yolculuk ile ulaşım sağlanıyor. Uludağ’ın eteklerinde şehir içinde gizemli bir köy hayatına ulaşıp, yılların eskitemediği çınar ağaçlarının gölgesinde çayınızı yudumlayabilir, her biri köy meydanına çıkar dar sokaklarında yürüyüş yapabilir, rengarenk boyanmış cumbalı evlerini fotoğraflarınızla canlı tutabilirsiniz.
Bu güzel köyün sokakları çekilen dizilerle canlanıp bir çok yerli turisti kendine çekmiş son yıllarda bölgenin en uğrak yeri halini almış. Restorasyona uğrayan evleri, hem konaklama hem de cafe&restaurant olarak hizmete sunulmuş. Hafta sonları sadece şehir dışından gelen turistlerin ilgisini çekmekle kalmayan köy, Bursa halkının da soluklanıp sevdikleri ile kahvaltı yapmak için tercih ettikleri bir yer halini almış. Bizden söylemesi, Cumalıkızık Köyü’nün tadına varmak için uykunuzdan fedakarlık yapmanızda fayda var. Zira sabahın erken saatlerinde dolup taşan bu mekanlarda yer bulmak çok zor.
Samimi köy insanlarının, evlerinin önünde köyün doğal güzelliklerini gelen misafirlere satışa sunduğu tezgahların bulunduğunu da hatırlatmak isteriz. Ahududusu ve böğürtleni ile yapılmış lezzetlerini, hediyeliklerini ve mevsimindeyse kestanesini tadabilir, evinize de alma şansı bulabilirsiniz.
Cumalıkızık’ta gezilecek yerler aslına bakarsanız köyün her sokağı gezmeye değer bir şekildedir. Eski tarihi evler ile köy hayatının örneğini yaşayabileceğiniz yerler mevcuttur. Ayrıca Cumalıkızık Etnografya Müzesi ise Dünya Mirası Geçisi Listesi’nde yer alarak köyün değerini bize anlatmaktadır. Köyün camisi, Zekiye Hatun çeşmesi ile tek kubbeli hamamı gezilebilecek yerlerdendir. Ayrıca bu gezilecek yerler Osmanlı döneminden kaldığından dolayı size tarihi tekrar yaşatacaktır.
Cumalıkızık’ta en meşhur yenilecek şey tabi ki köy hayatı denilince akla gelen gözleme ve odun ateşinde pişen yemeklerdir. Başka yerlerde kolay kolay bulamayacağınız tadları Cumalıkızık köyünde tadabilirsiniz. Ancak söylenilmesi gereken en önemli şey ise köy kahvaltısı yapmak Cumalıkızık açısından bir numara sayılabilecek etkinliklerdendir. Mutlaka sabah erkenden çıkıp kahvaltınızı Cumalıkızık’ta yapmanızı tavsiye ederiz.
Konaklama açısından pansiyonlar yer almakta olan Cumalkızık’ta konaklamak isterseniz mutlaka önceden rezervasyon yaptırmanız sizin için önemli olacaktır. Her ne kadar çok fazla seçeneğiniz olmasa da şehir hayatından sıkılmışsanız bir gün Cumalıkızık’ın o tertemiz havasında uyanmak ve dinlenmiş hissetmek sizi başka diyarlara götürebilir.
Osmanlıların Bursa'da ilk yerleştikleri bölgelerden olan Cumalıkızık, 180'i halen kullanılan, bazılarında ise koruma ve restorasyon çalışmalarının yapıldığı toplam 270 ev ile Osmanlı dönemi konut dokusunu günümüze taşımaktadır. Cumalıkızık yerleşiminin güneydoğusunda, Uludağ eteklerindeki Ihlamurcu mevkiinde, Bizans devrine ait bir kilise kalıntısı 1969 yılında tespit edilmiştir. Kilise kalıntısının yüzeyde rastlanan bazı mimari parçaları Bursa Arkeoloji Müzesi'nde saklanmaktadır. Bursa yakınlarında kurulan Osmanlı Beyliği, kuruluşundan kısa zaman sonra bölgeye hakim olmayı başarmış, 1326 yılında Bursa'yı, 1331 yılında İznik'i fethederek yörede varlığını kesin olarak kabul ettirmiştir. Böylece Osmanlı halkının bu topraklara yerleşerek kentler ve köyler oluşturması sağlanmıştır. Cumalıkızık vakıf köyü olarak kurulmuştur ve bu özelliğini yerleşim dokusu, konut mimarisi ve yaşam biçimine yansıtmıştır. Uludağ’ın kuzeyindeki dik etekler ile vadilerin arasında sıkışıp kalan yöre köylerine, bu konumlarından dolayı ''kızık'' adı verilmiştir. Köylerin birbirlerinden ayrılması için de dereye yakın olanına Derekızık, Fidye verene Fidyekızık ve Kızık köylerinden topluca gidilerek cuma namazı kılınan köye de Cumalıkızık adları verilmiştir. Bursa'nın tarihi alanlarından Hanlar Bölgesi, Sultan Külliyeleri ve Cumalıkızık Köyü'nün, Unesco Dünya Miras Listesine alınmasına yönelik Bursa Büyükşehir Belediyesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü çalışmalarıyla hazırlanan dosya; 1 Şubat 2013 tarihi itibariyle, UNESCO Dünya Mirası Merkezi Sekreterliği'ne Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla iletilmiştir. UNESCO tarafından Haziran 2014 tarihinde Bursa’nın Hanlar Bölgesi, Sultan Külliyeleri ile birlikte UNESCO Dünya Miras Listesinde yer alması uygun görülmüştür.